Ghani Alani

«…Όπως και στη γεωμετρία, η γραμμή της καλλιγραφίας βρίσκεται ανάμεσα σε δύο σημεία. Ο δάσκαλος βάζει το πρώτο και δίνει οδηγίες για την πορεία. Ο μαθητής είναι αυτός που θα βρει πού βρίσκεται το δεύτερο για να χαράξει τη γραμμή. Γι’ αυτό El Khatt είναι η τέχνη της γραμμής ..» Έτσι «καθοδηγεί» τους μαθητές του ένας από τους μεγαλύτερους καλλιγράφους της εποχής μας ο Ghani Alani.

Ghani Alani: ο τελευταίος μεγάλος δάσκαλος.

«…Παρατηρώντας τον δάσκαλο, η διδασκαλία ολοκληρώνεται. Ο δάσκαλος δεν είναι μόνο «λόγος» είναι και κίνηση, χειρονομία, γιατί η ίδια η καλλιγραφία είναι μια χειρονομία. Το ίδιο ακριβώς που ισχύει και στη μουσική…»

«…Δεν αρκεί να λέμε ότι το έργο είναι στην καρδιά του δημιουργού, ο δημιουργός θα πρέπει να είναι στην καρδιά του έργου του…»

Έχοντας αποκτήσει τον τίτλο του αρχικαλλιγράφου και ijajé από τον μεγάλο δάσκαλο της Σχολής της Βαγδάτης Hachim Al Baghdadi και από τον Τούρκο δάσκαλο Hamid Al Amidi, ο Ghani Alani δίδαξε την τέχνη του στο Πανεπιστήμιο της Aix-en-Province και αργότερα στο Εθνικό Ινστιτούτο Ανατολικών Γλωσσών και Πολιτισμών στο Παρίσι, όπου ζει, εργάζεται και διδάσκει μέχρι σήμερα.
Ο Ghani Alani είναι ijajé. Η λέξη προέρχεται από το ρήμα που σημαίνει «επιτρέπω» και ο ijajé είναι αυτός που έχει λάβει από τον δάσκαλο την «άδεια» -ένα είδος ανώτατου διπλώματος- να υπογράφει τα έργα του. Η καταξίωση αυτή ενώνει για πάντα τον δάσκαλο με τον μαθητή, αφού ο τελευταίος γίνεται ο νέος κρίκος στην αλυσίδα των μεγάλων δασκάλων, ενώ παράλληλα δεσμεύεται ηθικά να προχωρήσει την τέχνη του και να μεταδώσει την γνώση του στους επόμενους. Ένα είδος μύησης, όπου ο ijajé είναι ο διάδοχος του δασκάλου και με τον τίτλο αυτό εγγράφεται στο γενεαλογικό δέντρο της τέχνης της καλλιγραφίας. Απ’όλους τους μαθητές ενός μεγάλου δασκάλου ένας μόνο καταξιώνεται με τον τίτλο αυτό. Δεν έχουμε μόνο το τελετουργικό της εκτέλεσης μιας καλλιγραφικής πράξης, αλλά και το αντίστοιχο τελετουργικό της φοίτησης και της διαδοχής του δασκάλου. Το ιερό στοιχείο εισχωρεί με πολλούς τρόπους στη ζωή των μουσουλμάνων και η γραφή είναι είναι ο κατεξοχήν. Οι πιο παλιοί ijajé ανάγονται στον 12ο αιώνα. Οι πρώτοι δάσκαλοι του κλάδου παραμένουν ανώνυμοι και έτσι η καλλιγραφία θεωρείται ότι δεν έχει ούτε αρχή ούτε τέλος.


Βιβλιογραφία
L’aventure des écritures, Naissances: Bibliothèque Nationale de France, 1997
L’art du livre arabe, du manu scrit au livre d’artiste : Bibliothèque Nationale de France, 2001
Ali Emiri Efendi and his world, fermans, berats, calligraphies, books: Pera Muzesi, Istanbul 2007
GHANI ALANI: Calligraphie Arabe, Editions Fleurus, Paris 2001
ΓΚΑΤΑ ΓΙΑΣΜΙΝ: Η καλλιγράφος του Βοσπόρου, εκδ. Μελάνι, Αθήνα 2006
ΚΟΝΔΥΛΗ-ΜΠΑΣΟΥΚΟΥ Ε. : Αραβικού Πολιτισμού Σημειώματα, Αθήνα 2004
ΜΠΛΟΥΜ T. και ΜΠΛΕΡ Σ: Ισλαμικές Τέχνες, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 1999
OGUR DERMAN: Calligraphies Ottomans, Réunion des Musées Nationaux, Paris 2000