nasta'liq ή farsi, η περσική

Η γραφή ναστάλικ είναι μια σύνθεση από τις γραφές naskh και ta'liq. Γεννήθηκε στο τέλος του 14ου αιώνα στο Ιράν και γρήγορα εξαπλώθηκε ως την Τουρκία μέχρι τον 20ο αιώνα, στο Πακιστάν, τo Τατζικιστάν, τo Αφγανιστάν, τη Βόρειο Ινδία καθώς και σε άλλες αραβόφωνες χώρες. Το αλφάβητό της αποτελείται από τα γνωστά 28 γράμματα του αραβικού αλφαβήτου συν τέσσερα επιπλέον γράμματα-φθόγγους της περσικής γλώσσας. Γύρω στο 1400 ο Μιρ Αλ Ταμπρίζι στυλιζάρισε και κωδικοποίησε τη φόρμα τους.
Στη ναστάλικ γράφτηκε η ποίηση του Ομάρ Χαγιάμ και του Σαμς Αλ Ντιν Μοχάμαντ Χάφεζ, και οι στίχοι τους έγιναν οι αγαπημένοι στίχοι των καλλιγράφων για τις ατέλειωτες ασκήσεις τους.


siah mashk
Ένα από τα πολύ ενδιαφέροντα παιχνίδια άσκησης των καλλιγράφων της γραφής αυτής ήταν το siah mashq. Άρχισε σαν άσκηση για να "ζεστάνει" το χέρι του καλλιγράφου, ο οποίος έγραφε ξανά και ξανά το ένα γράμμα δίπλα στο άλλο, για να πετύχει το σωστό σχήμα και μετά επαναλάμβανε το ίδιο προς άλλη κατεύθυνση μέχρι το χαρτί να μαυρίσει εντελώς.
Άσκηση και οικονομία. Ήδη όμως από τον 17ο αιώνα, άρχισε το στύλ αυτό να αρέσει και σαν ύφος από μόνο του, ένα είδος πρόωρης αφαιρετικής τέχνης.


Πρίν λίγες μέρες σε ένα τοίχο στο Βόλο φωτογράφησα ένα αντίστοιχο siah mashk, ζωντανή απόδειξη οτι οι προθέσεις του ισχύουν και λειτουργούν μέχρι σήμερα.